به نقل از «ایسکانیوز»

فرسایش خاک، مسئله‌ای هم اندازه بحران آب ؟

تاریخ انتشار: ۱۰ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۵۹۰۰۳۳

به گزارش ایسکانیوز ، عیسی کلانتری، ریاست سازمانی را بر عهده گرفته است که با چالش‌های زیادی روبرو است؛ عمده آنها بحران های قدیمی هستند

4 سال دوران ریاست معصومه ابتکار بر سازمان حفاظت از محیط‌زیست تمام شد و حالا عیسی کلانتری وزیر کشاورزی دوره دوران ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی، رئیس سازمان حفاظت از محیط‌ زیست شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او در اولین سخنان خود بعد از انتصاب در پست جدیدش با اشاره به چالش‌های زیاد محیط‌زیستی کشور گفت: فاجعه آب گرفتاری اصلی محیط زیست کشور است و مشکلات امروز زیست محیطی ما نتیجه رفتارهای سال‌های گذشته بوده که با کمک حاکمیت و دولت بخشی از خسارت وارده قابل جبران است.

فاجعه آب؛ اصلی‌ترین چالش محیط‌ زیست

همانطور که عیسی کلانتری در اولین صحبت‌هایش به عنوان رئیس سازمان محیط‌زیست گفت بزرگترین چالش او در حوزه منابع آبی ایران است؛ از 132 میلیارد متر مکعب آب‌های تجدیدپذیر ایران فقط 88 میلیارد متر مکعب باقی مانده است و از سویی دیگر در ایران 110 درصد آب‌های تجدیدپذیر مصرف می‌شود، در حالی که تراز بین‌المللی مصرف آب‌های تجدیدپذیر حدود 40 درصد است.

وضعیت منابع آبی ایران تا حدی بغرنج شده است که کمیته آب تشکیل شده است؛ علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از بی‌توجهی به کمبود آب در کشور طی سال‌های گذشته، گفته بود: بحران آب عملا وارد مقوله امنیتی شده است و ما ناگزیر شدیم در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی کمیته امنیت آب را تشکیل دهیم.

چه کارهایی برای بحران آب انجام شد؟

شاید یکی از اصلی ترین اقداماتی که در دوره ریاست ابتکار بر سازمان محیط‌ زیست برای مقابه با بحران آب انجام شد تدوین لایحه تالاب‌ها بود که به مجلس فرستاده شد ولی این لایحه هنوز تصویب نشده است، در لایحه تالاب‌ها بندهای زیادی برای کاهش مصرف آب وجود دارد؛

- جلب همکاری وزارت نیرو در خصوص تعیین و تخصیص حقابه و احیاء بیش از 80 درصد این تالاب

- جلب همکاری وزارت نفت در ساماندهی فعالیت های نفتی در حوزه تاالب هورالعظیم و بازگشایی دریچه های مخازن

- نصب 40 پل(کالورت) بر روی جاده های احداث شده

- جلوگیری از خروج آب تالاب به خارج از مرز

- رهاسازی برنامه ریزی شده آب از سد کرخه

دریاچه ارومیه تجربه‌ای موفق برای حل فاجعه آبی؟

عیسی کلانتری پیش از انتخاب به عنوان رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست، در دولت یازدهم رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه بود، در این ستاد برای احیای دوباره دریاچه ارومیه اقدامات زیادی در زمینه کاهش منابع آبی انجام شد، بخش زیادی از منابع آب ایران در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود و عیسی کلانتری اصلی‌ترین چالش خود را فاجعه آبی می‌داند تجربه زیادی در این رابطه در ستاد احیای دریاچه ارومیه دارد.

اقداماتی مثل عدم تحویل آب مازاد ورودی به سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه به بخش کشاورزی، کاهش 16 درصدی تحویل آب به 115000 هکتار از کشاورزی دشت‌های میاندوآب، مهاباد، حسنلو، قلعه‌چای و صوفی‌چای، لایروبی بیش از 85 کیلومتر از رودخانه‌های آجی‌چای، قلعه‌چای و صوفی‌چای در استان آذربایجان شرقی، اتصال رودخانه‌ زرینه‌رود به سیمینه‌رود به طول 25 کیلومتر، رها سازی صد‌ها میلیون کیلومتر آب از سد‌های مختلف و ...

یکی از اصلی ترین اقداماتی که ستاد‌ احیا دریاچه ارومیه انجام داد، کاهش مصرف آب کشاورزان در منطقه آبریز دریاچه ارومیه بود؛ کشاورزان مناطق جنوب و غرب حوضه آبریز 24 تا 45 درصد بیشتر از آنچه که گیاه نیاز دارد، آب مصرف می کنند که این امر باعث شد در جنوب حوضه آبریز دریاچه ارومیه سطح آب های زیرزمینی بالا بیاید و باعث شور شدن آب منطقه شود.

به همین دلیل قرار شد با همکاری وزارت نیرو قرار شد هر سال هشت واحد درصد آب کمتر به اراضی کشاورزی سریز شود.

در همین رابطه مسعود تجریشی، مدیر دفتربرنامه ریزی وتلفیق ستاد احیا دریاچه ارومیه گفته است: علاوه بر آن 8 درصد، روی نوع کشت و نحوه آبیاری کشاورزان نیز کار می کنیم با این هدف که صرفه جویی 40 درصدی در مصرف آب در کل حوضه آبریز دریاچه داشته باشیم.

گرم شدن کره زمین؛ به تعهدمان به جهان پایبند می‌مانیم؟

افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای در طول ده‌ها سال گذشته دمای کره زمین را افزایش داده و این افزایش دما آسیب‌های زیادی به ایران وارد کرده است، در همین رابطه 2 سال پیش سران بیش از 150 کشور در جهان در پاریس در توافقنامه‌ای تعهد دادند که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند.

ایران هم در رسیدن کشورها به این توافق نقش زیادی داشت، به طوری که الگور معاون رئیس جمهور سابق آمریکا و فعال محیط‌زیست در یکی از مستندهای خود درباره ایران گفته بود: ایرانی که همیشه در فضای بین‌الملل به عنوان یک کشور منزوی شناخته می‌شد در پاریس همه را غافلگیر کرد.

ایران در این توافقنامه تعهد داده است که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را 4 درصد کاهش دهد و در صورت رفع تحریم این میزان را 12 درصد برساند. اما از سویی برخی از منتقدان و کارشناسان از حضور ایران در این توافقنامه انتقاد کرده و این توافقنامه را اجباری دانسته‌اند به شکلی که اجرا نکردن آن منجر به تحریم ایران می‌شود، درصورتی که در این توافقنامه هیچ بندی در رابطه با اجباری بودن آن‌ وجود ندارد. همین انتقادات منجر شده است تا این توافقنامه همچنان مورد تایید شورای نگهبان قرار نگیرد.

عیسی کلانتری و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

اما کلانتری بر خلاف منتقدان، تغییراقلیم را واقعی می‌داند او چندی پیش در مصاحبه‌ای با ایرنا توضیح داد: تغییر اقلیم در کره زمین را شاهدم. اما آن را ناشی از اثرات گازهای گلخانه ای می بینم. در کره زمین که سقفش با جو بسته شده است روزانه فقط 90 میلیون بشکه نفت سوزانده می شود. حدود دو و نیم برابر این مقدار هم گرما از ذغال سنگ و چوب و سایر سوخت ها به دست می آید. یعنی هر روز گرمایی معادل سوزاندن 300 میلیون بشکه نفت توسط انسان در کره زمین تولید می شود. خب. این گرما به کجا می رود؟ گاز کربنیک و اکسید ازت آن چه؟ سقف کره زمین هم که بسته است. برای همین تغییر اقلیم را در سطح کره شاهدیم. کشور ما نسبت به 20 سال قبل یک و نیم درجه گرمتر شده است. کم آب بودیم و کم آب تر شده ایم. ممکن است جای دیگری هم که پر آب بوده پرآب تر شده باشد. چنانچه شاهد سیل های ویرانگر در اروپا و چین هستیم. آب اقیانوس ها هم گرمتر شده است.

از سویی اگر هم این توافقنامه پاریس تصویب شود، عیسی کلانتری چالش‌های زیادی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در ایران دارد، او چندی پیش در میزگرد «تغییر اقلیم؛ مسئولیتهای سازمانی و خلاهای قانونی» با انتقاد از برنامه ششم توسعه در حوزه محیط زیست، عنوان کرده بود: این برنامه تضاد کاملی با مصوبات راهکارهای تغییر اقلیم و حفظ محیط زیست دارد و هم اکنون چیزی که در کشور برای آن وجود خارجی تصور نمی شود، موضوع حفاظت از محیط زیست است.

فرسایش خاک، مسئله‌ای هم اندازه بحران آب؟

حدود 2 سال پیس عیسی کلانتری در رابطه با وضعیت فرسایش خاک در ایران گفته بود: ایران از رده چهارم در فرسایش خاک به رده اول جهان در این زمینه رسیده است، با این شرایط محیط زیستی باقی نخواهد ماند. امروز از جمعیت 78 میلیون نفری تنها برای 33 میلیون نفر خوراک اساسی تولید می‌کنیم و خوراک حدود 40 میلیون نفر دیگر را وارد می‌کنیم یعنی 88 میلیارد متر مکعب آب شیرین کشور برای تولیدات مربوط به 33 میلیون نفر مصرف می‌شود.

در دولت یازدهم یکی از اصلی ترین اقداماتی که برای مقابله با فرسایش خاک انجام شد تدوین و ارائه لایحه حفاظت از خاک به مجلس شورای اسلامی بود.

سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی، سازمان محیط‌زیست در دوره قبلی هم با اشاره به اینکه هیچ قانون، آیین نامه و ضابطه ای جهت حفاظت خاک و جلوگیری از آلودگی خاک وجود نداشت، از تصویب لایحه حفاظت از خاک در آستانه روز زمین پاک در هیات دولت خبر داد.

متصدی گفت: برای اولین بار راهبردها، سیاست ها و خط مشی های مدیریت، حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع خاک، معیارها و شاخص های آلودگی و تخریب خاک و اصول فنی بهره برداری پایدار حسب کاربری های مختلف منابع خاک کشور تدوین و اجرا می شود.

به نظر می‌رسد کلانتری هم مسئله فرسایش خاک را بس هم اندازه بحران آب حساس می‌داند او در اولین اظهاراتش بعد از انتخاب به عنوان رئیس سازمان محیط زیست گفته بود: وضعیت هوا به کمک دولت به راحتی اصلاح می‌شود، اما فرسایش خاک و تشکیل دوباره آن که 700 سال زمان نیاز دارد کار دشواری است.

او افزود: زمانی که عشایر کشور را برای تولید 120 هزار تن گوشت حمایت می‌کردیم به فرسایش خاکی حاصل از آن توجهی نداشتیم. اگر رودخانه کارون و ارس امروز با مشکلات زیست محیطی روبه‌رو هستند نتیجه رفتارهای دیروز ما در این زمینه است.

آلودگی هوا؛ مسئله قدیمی ایران

مسئله آلودگی‌ هوا در شهرهای بزرگ یکی از قدیمی ترین مسائل زیست‌محیطی ایران است، چندین سال است که به دلیل مسائل مختلف از جمله تردد زیاد خودروها کلانشهرهای زیادی از ایران به آلودگی هوا روبرو هستند، از سوی دیگر مناطق جنوبی ایران هم به شکل دیگری و به علت گرد و خاک با آلودگی‌هوا روبرو هستند.

با این وجود که عیسی کلانتری چالش آلودگی‌هوا را مسئله‌ای قابل حل می‌داند اما به نظر می‌رسد باید اقدامات زیادی برای مقابله با آن در دوره 4 ساله بعدی انجام شود.

به طور کلی در این دوره سازمان محیط‌زیست اقدامات موثری در زمینه آلودگی هوا انجام داد و تعداد روزهای پاک در پایتخت از 216 روز در سال 91 به 260 روز در سال 1395 رسید.

در سال 1392، 45 درصد از نیروگاه‌ها مازوت مصرف می‌کردند ولی برای مقابله با آلودگی هوا این میزان در سال 95 به 8 درصد رسید، همچنین در طول این مدت توزیع بنزین یورو 4 در شهرهای مختلف گسترش یافت؛ اکنون 40 شهر ایران از بنزین یورو 4 استفاده می‌کند و سازمان محیط‌زیست برنامه دارد تا سال 1400 همه شهرها از این بنزین استفاده کنند.

یکی از اصلی‌ترین اقداماتی که در زمینه آلودگی هوا انجام شد تدوین لایحه هوای پاک بود، این لایحه توسط شورای نگبان تایید شده است. همچنین الزام خودروسازان به تولید خودروهای یورو 4 باعث کاهش روزهای آلوده هوا شده است، سازمان محیط زیست البته برنامه ارتقاء سوخت خودروها به یورو 5 و تولید خودروهایی با این استاندارد تا پیش از سال 1400 را هم دارد.

گرد و خاک اصلی ترین چالش گرد و خاک در زمینه آلودگی‌هوا؟

اما در دوره 4ساله قبلی به علت مسئله گرد و خاک فشار زیادی روی سازمان محیط‌زیست بود و به نظر می‌رسد یکی از اصلی ترین چالش‌های کلانتری در زمینه آلودگی هوا همین مسئله باشد.

او چند روز پیش در این باره در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: گرد و غبارها هم منشأ داخلی و هم منشأ خارجی دارند، بر اساس بررسی‌های کارشناسان محیط زیست از 28 مرکز تولید گرد و غبار 4 مرکز در جنوب خوزستان و 24 مرکز در خارج از کشور قرار دارد ولی چهار کانون تولید گرد و غبار در داخل ایران چندین برابر کانون‌های خارجی تولید گرد و غبار دارند.

وی افزود: کنترل منشأهای خارجی گرد و غبار از طریق دیپلماسی با کشورهای عراق، سوریه و عربستان دنبال می‌شود. کانون‌های داخلی گرد و غبار در خوزستان و ایلام نیز باید مدیریت شوند. در این میان خشکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها نیز وضعیت گرد و غبار را تشدید می‌کند. البته برخی مناطق، کانون‌های گرد و غبار محلی دارند. نباید فراموش کنیم که گرد و غبار یک‌شبه ایجاد نشده که یک‌شبه از بین برود. حل پدیده گرد و غبار نیاز به برنامه‌ریزی دارد.

خبرانلاین

705

منبع: ایسکانیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۵۹۰۰۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضرورت طرح مسئله برای دانش آموزان در موضوع آب

ایسنا/اردبیل رئیس جهاد دانشگاهی استان اردبیل گفت: بحث آب بحث کوتاه مدت نیست بلکه باید طرح مسئله بشود و آب را دانش آموزان یک مسئله بدانند.

حسام رسولی، ۱۳ اردیبهشت در کارگاه آموزشی رابطان طرح داناب استان اردبیل که به همت جهاددانشگاهی استان اردبیل در سالن اجتماعات شرکت مخابرات برگزار شد، ضمن گرامی داشت هفته مقام معلم اظهار کرد: جامعه محصول هنر و فکر معلم و قطعا هر موفقیتی در جامعه حاصل پرورش و آموزش معلمان است و اگر نقصی در جایی وجود دارد از آن  ناشی می شود که حرف معلمان خود را خوب گوش ندادیم.

رسولی ادامه داد: برای جلوگیری از بحران های جامعه و بحران های تدریجی مثل بحران بیکاری، بحران کاهش جمعیت و شیب هرمی جمعیت که به سمت پیری پیش می رود و همچنین بحران های اعتیاد و یکی از بحران های مهم جهان که با آن مواجهیم بحث بحران آب، نیازمند برنامه ریزی مدون، منطقی و علمی هستیم.

 وی افزود: دنیا با دو بحران هویت و آب مواجه است که هر دو نیازمند ایفای نقش معلم است و در استان ما نیز معضل آب  محرز شده، بگونه ای که در دوره آبیاری در منطقه آمار مراجعه به پزشکی قانونی زیاد می شود و علت آن تنش آبی در روستاها و همچنین شهرها است.

رییس جهاددانشگاهی استان اردبیل تصریح کرد: ما بایستی علاوه بر پرداختن به بحث کیفیت آب، کمیت آب را نیز در نظر داشته باشیم که در بحران آب تاثیر گذاشته و در این حال، شرکت آب منطقه ای، آموزش و پرورش و جهاد دانشگاهی دست به دست هم داده اند تا بتوانند نقطه شروعی در جلب مشارکت کسانی باشند که پیرو برنامه مدون اهداف طرح داناب را به جلو ببریم.

وی اذعان کرد: بحث آب بحث کوتاه مدت نیست بلکه باید طرح مسئله شود و آب را دانش آموزان یک مسئله بدانند بنابراین دانش آموزان ما که ذهنشان خلاق است حتما برای این مسئله و مشکل راه حل پیدا خواهند کرد.

رسولی خاطرنشان کرد:  این طرح را باید برای نسل جدید طرح مسئله کنیم و مطمئنا نسل جدید با کمک علم و فناوری خود این مسئله را حل خواهد کرد.

در وضعیت بحران آب در استان قرار داریم

مدیر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه ای استان اردبیل نیز در این کارگاه با اشاره به اهداف طرح داناب گفت: طرح داناب با هدف ایجاد مشارکت کلیه بهره برداران و کلیه ذینفعان که از منابع آب استفاده می کنند شکل گرفته که در واقع بحث نجات آب است.

فراهم کاظمی آذر اظهار کرد: در حال حاضر در وضعیت بحران آب در استان قرار داریم و امیدوار هستیم که بتوانیم با کمک آموزش دهندگان و معلمان به اهداف مورد نظر این طرح برسیم.

سفیران نجات آب در استان باشیم

معاون متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان اردبیل نیز در این رویداد آموزشی گفت: در طرح داناب در راستای افزایش مثبت و تغییر نگرش و به عنوان سفیرانی که بتوانیم در جهت حفظ و نگهداری محیط زیست و نجات آب کار بکنیم، نقش داریم.

محمود مشکی با بیان اینکه برای پیش بینی طرح داناب و پیشگیری از بحران آب نیازمند همکاری معلمان و مدیران مدارس هستیم، اظهار کرد: باید دانش اموزان را به سمتی هدایت کنیم که در کنار بحث درس در مدرسه به مسئله های مختلف تز جمله آب ورود کنند.

وی افزود: ما با چهار نوع ارتباط مواجه هستیم ارتباط با خود، ارتباط با دیگران، ارتباط با خدا و ارتباط با طبیعت که همه این ارتباط ها در سند تحول موقعیت آفرین هستند.

مشکی ادامه داد: شناخت مهم ترین پایه حرکت است و در موضوع آب  بحث شناخت و آموزش اهمیت موضوع حائز اهمیت است.

وی افزود: بین افکار و رفتار رابطه است و مبنای هر چیزی و عملی با توسعه آموزش است بنابراین بحث مدیریت در مسئله آب حائز اهمیت است تا فرصت های جدید در توسعه ایجاد شود.

معاون اداره کل آموزش و پرورش استان اردبیل تصریح کرد: بر اساس جامعه آماری ما که زیاد هم می باشد، در کلاس های درسی انتظار از معلمان و مدیران این است که بتوانیم اکثریت دانش آموزان را از این آموزش های طرح بهره مند کنیم و آموزش کیفی در این بحث در اولویت می باشد.

وی اذعان کرد: با اجرای پویش و اطلاع رسانی ها، استفاده از پوسترها و وسایل آموزشی امیدوار هستیم که بتوانیم به اهداف مورد نظر دست یابیم.

مشکی در پایان بیان کرد: دانش آموزان دوره اول متوسطه در پایه های هفتم، هشتم و نهم در مناطق نوزده گانه استان از آموزش های داناب بهره مند خواهند شد و این با کمک کلیه عوامل مدارس اعم از مدیران معلمان و کلیه نواحی آموزشی خواهند بود.

در ادامه این کارگاه آموزشی از پوستر مفهومی طرح داناب رونمایی شد و کارشناسان و متخصصان شرکت آب منطقه ای استان، به ارائه مباحث آموزشی و تبیینی پیرامون طرح داناب پرداخته و به سوالات حاضران پاسخ دادند.

طرح داناب در استان اردبیل با همکاری شرکت آب منطقه ای و اداره کل آموزش و پرورش و مشاوره اجرایی جهاد دانشگاهی استان اردبیل اجرایی می شود.

انتهای پیام